Sự hỗ trợ của Nhà nước để tăng cường nguồn lực cho HTX phát triển theo quy hoạch là rất cần thiết

Dự báo đến cuối năm 2025, cả nước sẽ có khoảng 42.000 hợp tác xã (HTX), với 13 triệu thành viên, trong đó 10 triệu thành viên là hộ cá thể ở địa bàn nông thôn (chiếm 60%); kinh tế tập thể (KTTT), HTX dần trở thành động lực phát triển kinh tế – xã hội bền vững, xu hướng phát triển các HTX quy mô lớn, liên hiệp HTX; liên kết chuỗi giá trị sẽ diễn ra mạnh mẽ. Từ thực tiễn nước ta và kinh nghiệm phát triển HTX ở các nước phát triển và đang phát triển trên thế giới cho thấy sự hỗ trợ của Nhà nước để tăng cường nguồn lực cho HTX phát triển theo quy hoạch là rất cần thiết.

Cân đối và bố trí nguồn lực thực hiện các chính sách hỗ trợ, ưu đãi của Nhà nước với KTTT, HTX

Nước ta, với điều kiện tự nhiên, đất đai, lao động, văn hóa và khả năng huy động nguồn lực của hộ cá thể cho thấy tổ chức sản xuất theo mô hình HTX, THT là phù hợp, đạt được hiệu quả nhiều mặt; gắn kết lợi ích giữa sở hữu cá thể và sở hữu tập thể, liên kết chuỗi giá trị, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội nhanh, bền vững; với dân số gần 100 triệu người, gần 25 triệu hộ cá thể trên toàn quốc, trong đó thành thị 8 triệu hộ, nông thôn gần 17 triệu hộ, cho thấy nhu cầu rất lớn trong liên kết và hợp tác theo mô hình THT, HTX để sản xuất và giải quyết nhu cầu của đời sống.

Tại Kết luận của Bộ Chính trị số 70-KL/TW ngày 09/3/2020 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể nêu rõ “Cân đối và bố trí nguồn lực thực hiện các chính sách hỗ trợ, ưu đãi của Nhà nước với KTTT, HTX … Chú trọng nâng cao năng lực, trình độ cán bộ HTX và cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về KTTT, HTX,…”; và “Củng cố, đổi mới tổ chức và hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam,…với vai trò nòng cốt trong phát triển KTTT, HTX,…; tham gia thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án, dịch vụ công và một số nhiệm vụ khác do Chính phủ, bộ, ngành, địa phương giao, ủy thác,….”.

Nghị quyết số 134/NQ-CP ngày 25/9/2020 của Chính phủ ban hành chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Kết luận số 70-KL/TW yêu cầu các bộ, ngành, địa phương “Chủ động cân đối và bố trí nguồn lực thực hiện các chính sách hỗ trợ, ưu đãi của Nhà nước đối với KTTT, HTX phù hợp với khả năng cân đối của ngân sách nhà nước và điều kiện cụ thể của bộ, ngành, địa phương” và “Củng cố tổ chức của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, bảo đảm thống nhất về tổ chức và hoạt động; … tăng cường trách nhiệm của hệ thống Liên minh HTX với vai trò nòng cốt trong phát triển KTTT, HTX“.

Quyết định số 1804/QĐ-TTg ngày 13/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình hỗ trợ phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2025 đặt ra mục tiêu “Hỗ trợ, phát triển khu vực KTTT, HTX cả chiều rộng và chiều sâu, trong đó đặc biệt chú trọng đến nâng cao chất lượng hoạt động,…, tăng cường năng lực của các tổ chức KTTT, HTX,…” và giao Liên minh HTX Việt Nam “Xây dựng kế hoạch và nhu cầu kinh phí gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính để tham gia thực hiện một số nội dung của Chương trình như: Tuyên truyền, tư vấn, hỗ trợ thành lập mới HTX; bồi dưỡng thành viên, người lao động HTX; xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường,…”.

Khu vực Kinh tế tập thể, hợp tác xã đóng góp trực tiếp khoảng 4,8% GDP cả nước. Ảnh; Internet

Chủ động cân đối, bố trí nguồn lực thực hiện các chính sách hỗ trợ, ưu đãi của Nhà nước đối với KTTT, HTX

Theo Quyết định số 167/QĐ-TTg ngày 03/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả tại các địa phương trên cả nước giai đoạn 2021- 2025 có quan điểm “Huy động đồng bộ các chính sách hỗ trợ, nguồn lực hiện có của Nhà nước và xã hội để thực hiện Đề án, tạo sự đột phá cho các HTX về tổ chức và hiệu quả hoạt động” và giao Liên minh HTX Việt Nam “Tuyên truyền các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước liên quan đến Đề án.…. Đề xuất các phương án nhân rộng phổ biến các mô hình HTX kiểu mới hiệu quả; Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thành viên HTX; tổ chức tư vấn, kiện toàn hoạt động; xúc tiến thương mại mở rộng thị trường;…”

Tại Quyết định số 340/QĐ-TTg ngày 12/03/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021 – 2030 nêu rõ “Chủ động cân đối, bố trí nguồn lực thực hiện các chính sách hỗ trợ, ưu đãi của Nhà nước đối với KTTT, HTX phù hợp với khả năng cân đối của ngân sách nhà nước và điều kiện cụ thể của bộ, ngành, địa phương theo từng giai đoạn….” và giao Liên minh HTX Việt Nam “Chủ động xây dựng kế hoạch hành động và tham gia triển khai thực hiện Chiến lược trong phạm vi chức năng và hoạt động của mình“.

Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 22/5/ 2018 của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục tăng cường công tác triển khai thi hành Luật HTX năm 2012 yêu cầu “Chỉ đạo, thực hiện xây dựng mô hình HTX và tổng kết mô hình HTX hoạt động hiệu quả, liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị…” và giao Liên minh HTX Việt Nam “Tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt trong việc xây dựng và phát triển kinh tế hợp tác, HTX,…Đổi mới và nâng cao năng lực hoạt động để cung ứng các dịch vụ về công nghệ, quản trị và xúc tiến thương mại cho các HTX và thành viên,…”.

Văn bản số 276/TB-VPCP ngày 03/8/2018 của Văn phòng Chính phủ Thông báo Kết luận của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tại cuộc họp với Liên minh HTX Việt Nam về tình hình KTTT, HTX yêu cầu “Xây dựng, tổng kết, nhân rộng các mô hình HTX hoạt động hiệu quả, liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị, điển hình tiên tiến gắn với các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn” và “Tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, nhằm xây dựng hệ thống Liên minh HTX Việt Nam vững mạnh, đóng vai trò quan trọng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế hợp tác, HTX“.

Văn bản số 277/TB-VPCP ngày 06/8/2020 của Văn phòng Chính phủ Thông báo Kết luận của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng tại buổi làm việc với Liên minh HTX Việt Nam về tình hình phát triển KTTT, HTX và một số kiến nghị, đề xuất trong thời gian tới nêu rõ “Tập trung thực hiện tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi để KTTT, HTX phát triển bền vững,….; bố trí đủ nguồn lực để thực hiện chính sách hỗ trợ trong đào tạo nhân lực, tiếp cận vốn, tổ chức sản xuất, chế biến, mở rộng thị trường” và “…gắn hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam với nâng cao hiệu quả khu vực HTX;…đẩy mạnh xây dựng mô hình HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị,…; xây dựng kế hoạch và làm việc với các Bộ, ngành liên quan để tham gia và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ KTTT, HTX”.

Theo báo cáo của Liên minh hợp tác xã Việt Nam, cả nước hiện nay có 26.145 Hợp tác xã, trong đó có 17.060 hợp tác xã nông nghiệp và 7.897 hợp tác xã phi nông nghiệp; 106 liên hiệp hợp tác xã và gần 120.000 tổ hợp tác, thu hút 8,1 triệu thành viên là đại diện hộ cá thể, cá nhân ở địa bàn nông thôn tham gia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác (chiếm 31% tổng số hộ cá thể, cá nhân của cả nước).

Khu vực Kinh tế tập thể, hợp tác xã đóng góp trực tiếp khoảng 4,8% GDP cả nước và gián tiếp hơn 30% GDP thông qua giá trị gia tăng của kinh tế hộ thành viên.

V.Khánh