Theo số liệu tổng hợp của Chi cục Phát triển nông thôn Hải Phòng, tính đến hết tháng 10.2017, toàn thành phố có tổng số 199 HTX nông nghiệp, trong đó 107 HTX đã chuyển đổi, 32 HTX thành lập mới và còn 60 HTX chưa thực hiện chuyển đổi.

 Sau khi chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX 2012, nhiều HTX ở Hải Phòng đã tranh thủ thời cơ sớm vận dụng, triển khai hoạt động theo luật mới. Bước đầu, việc chuyển đổi đã mang lại những hiệu quả tích cực, được lãnh đạo địa phương ghi nhận, thành viên HTX phấn khởi. Hơn 30/139 HTX chuyển đổi hoạt động có hiệu quả như: HTX nông nghiệp Thanh Sơn, huyện Kiến Thụy; HTX nông nghiệp Cấp Tiến, Huyện Tiên Lãng; HTX nông nghiệp Thắng Thủy, huyện Vĩnh Bảo…

Điển hình, HTX Dịch vụ nông nghiệp Hợp Thành (huyện Thủy Nguyên) được thành lập từ đầu những năm 60 của thế kỷ trước. Qua những khúc quanh chuyển đổi cơ chế quản lý, đã có lúc tưởng chừng HTX phải giải thể. Luật HTX 1996 và đặc biệt là Luật sửa đổi 2012 đã giúp HTX có hướng đi mới, ổn định hoạt động.

Hiện, HTX Hợp Thành có 320 thành viên góp vốn (trước là 200 xã viên). Vốn góp tối thiểu của các thành viên khi gia nhập HTX là 200.000 đồng, người nhiều nhất là khoảng 40 triệu. Hiện vốn điều lệ của HTX hơn 400 triệu. HTX có các hoạt động sản xuất kinh doanh (SX-KD) chính như: Sản xuất nông nghiệp; dịch vụ vệ sinh môi trường và cung cấp điện.

Ông Bùi Văn Điện – Giám đốc HTX, chia sẻ: Sau chuyển đổi hoạt động theo Luật 2012, HTX có nhiều thuận lợi hơn trước. HTX chủ động trong hoạt động SX-KD của mình, tự chủ hạch toán trong kinh doanh… không còn lệ thuộc quá nhiều vào UBND xã như trước. Trước đây, trong lĩnh vực nông nghiệp, mọi hoạt động của HTX mang tính phục vụ là chính. Còn giờ đây, cũng vẫn là lĩnh vực nông nghiệp, nhưng chuyển từ phục vụ nông nghiệp sang kinh doanh nông nghiệp.

Với các HTX thành lập mới cũng đang tỏ rõ sự tiến bộ và hiệu quả như: Hợp tác xã Thái Sơn, huyện Kiến Thụy, Hợp tác xã Nuôi trồng thủy sản Mắt Rồng, huyện Thủy Nguyên; HTX dịch vụ nông nghiệp Vĩnh Tiên, huyện Tiên Lãng…

HTX sản xuất nấm và thương mại Núi Trà được thành lập mới năm 2016, gồm 9 thành viên với số vốn điều lệ là 1,8 tỷ đồng. Ngoài việc sản xuất các loại nấm ăn và nấm dược liệu, chế biến các món ăn từ nấm, HTX còn bao tiêu sản phẩm nấm cho nông dân của 3 huyện Vĩnh Bảo, Tiên Lãng, Kiến Thụy với sản lượng trên 10.000 tấn các loại/ năm. Sản phẩm được cấp chứng chỉ VSATTP, được thị trường người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng. Từ sự phát triển của HTX đã tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động với mức thu nhập ổn định.

Ông Ngô Minh Hải- Chủ tịch HĐQT HTX cho biết: “Thực chất, việc chuyển đổi theo luật mới chính là sự thay đổi về bản chất của một HTX, buộc phải đi vào hoạt động theo đúng nghĩa của nó, hướng về các thành viên. Mọi dịch vụ đều ưu tiên phục vụ cho thành viên của mình, mang lại lợi ích gắn với quyền lợi thiết thực của họ. Tuy nhiên để các HTX hoạt động tốt thì Nhà nước cần có chính sách cụ thể cho từng địa phương, sự vào cuộc rõ nét hơn về chính sách hỗ trợ về đất đai cũng như hạ tầng cơ sở… Tạo điều kiện cho HTX tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi để đầu tư máy móc thiết bị phục vụ sản xuất tạo ra sản phẩm tốt hơn, khích lệ và động viên kịp thời để sản phẩm của người nông dân vươn xa hơn trên thị trường quốc tế”.

Tháo gỡ khó khăn, nâng cao hiệu quả hoạt động

Việc chuyển đổi HTX theo Luật HTX năm 2012 đang được thực hiện một cách tích cực trong cả nước nói chung và thành phố Hải Phòng nói riêng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đổi mới HTX, còn không ít những khó khăn vướng mắc, cụ thể:

Quy mô hoạt động nhiều HTX còn nhỏ, cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu hoạt động sản xuất kinh doanh. Nguồn vốn hoạt động của các HTX và khả năng tiếp cận nguồn vốn vay gặp khó khăn. Trình độ chuyên môn của cán bộ quản lý còn thấp, năng lực quản lý của các Hợp tác xã chậm thích ứng với cơ chế thị trường.

Chất lượng các hoạt động dịch vụ của các HTX tuy đã từng bước được cải thiện song khả năng thích ứng với cơ chế thị trường còn hạn chế, vẫn còn nhiều HTX mới chỉ thực hiện được các khâu dịch vụ truyền thống. Mối liên kết giữa Doanh nghiệp, HTX và các hộ thành viên nhiều nơi còn chưa chặt chẽ, thiếu tính bền vững, mức độ và quy mô liên kết ở các HTX không đồng đều.

Một số HTX hoạt động không có hiệu quả nhưng vẫn phải cố gắng duy trì để đáp ứng việc tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp của người dân địa phương. Hoạt động của HTX còn lúng túng, thiếu định hướng; lợi ích mang lại cho thành viên ít; năng lực đội ngũ cán bộ quản lý hợp tác xã còn nhiều yếu kém; tâm lý ỷ lại, dựa dẫm trong thành viên, hợp tác xã còn phổ biến.

Việc xử lý giải thể các hợp tác xã sử dụng kinh phí của hợp tác xã, tuy nhiên hầu hết kinh phí của các hợp tác xã phải giải thể không có; đồng thời các quận, huyện chưa bố trí được kinh phí để thực hiện giải thể các hợp tác xã

Để tháo gỡ khó khăn cho các HTX nông nghiệp sớm có mặt bằng sản xuất tốt, trước hết phải tích cực tuyên truyền vận động nông dân thực hiện công tác tích tụ ruộng đất, phục vụ sản xuất tập trung; Chú trọng mở rộng thực hiện các khâu dịch vụ phục vụ các hộ thành viên, định hướng mở rộng thêm các khâu: dịch vụ tín dụng nội bộ, dịch vụ môi trường thu gom rác thải…; Xây dựng liên kết giữa HTX, các hộ thành viên với các doanh nghiệp thực hiện toàn bộ các khâu yếu tố đầu vào, chỉ đạo sản xuất theo quy trình kỹ thuật của doanh nghiệp và thu mua toàn bộ sản phẩm của các hộ thành viên bán cho doanh nghiệp theo hợp đồng đã ký kết theo chu trình khép kín sản xuất – thu gom – bảo quản – chế biến – tiêu thụ.

Bên cạnh đó, cần có sự vào cuộc, lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của các cấp ủy, chính quyền địa phương, các sở, ngành liên quan, hỗ trợ, tạo điều kiện cho các HTX bằng những cơ chế, chính sách, chương trình cụ thể để HTX nông nghiệp thể hiện đúng vai trò về  chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội đối với người dân nông thôn trong giai đoạn thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới./.