(HPĐT)- Quỹ đất đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động của các HTX, nhất là HTX trong lĩnh vực nông nghiệp. Hiện, nhiều HTX trên địa bàn thành phố gặp vướng mắc, khó khăn trong tiếp cận đất đai phục vụ mục đích xây dựng trụ sở, nhà xưởng, mở rộng sản xuất, kinh doanh.

Khó phát triển quy mô lớn vì thiếu đất

Được thành lập từ năm 2006 (trước thời điểm thành lập quận Dương Kinh), văn phòng làm việc của HTX dịch vụ điện Tân Thành có diện tích vỏn vẹn hơn 50 m2, trong khuôn viên trụ sở UBND phường Tân Thành (quận Dương Kinh). Cơ sở vật chất xuống cấp, xập xệ, nhưng do địa điểm đi mượn, nên HTX không thể đầu tư nâng cấp, sửa chữa. Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc HTX Cao Văn Hóa cho biết, đơn vị có 9 thành viên, 7 lao động và quản lý 3 trạm biến áp, với công suất 1.590 KVA của hơn 780 công tơ khách hàng. Từ khi thành lập đến nay, HTX trải qua 3 lần thay đổi địa điểm, ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động của đơn vị. Mỗi lần như vậy, HTX phải sửa đổi nhiều giấy tờ liên quan như: giấy phép kinh doanh, giấy phép hoạt động điện lực…

Vướng mắc về thuê đất, tiếp cận chính sách đất đai, trình tự thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ)… là thực tế các HTX gặp phải trong quá trình xây dựng trụ sở, nơi sản xuất kinh doanh, dịch vụ. Theo Phó chủ tịch Liên minh HTX thành phố Nguyễn Minh Hoàng, qua rà soát cho thấy, trong số 389 HTX, Liên hiệp HTX, Quỹ tín dụng nhân dân đang hoạt động trên địa bàn thành phố, có 60% số HTX được bố trí trong khuôn viên đất của UBND xã; gần 40% số HTX chưa có đất, được UBND xã cho mượn phòng làm việc, mượn nhà thành viên để làm văn phòng, trụ sở hoạt động. Phần lớn HTX thừa hưởng các địa điểm hoạt động, nơi sản xuất… từ nhiều nhiệm kỳ trước để lại.

Thiếu đất xây dựng trụ sở làm việc, nhà kho, HTX khó phát triển quy mô lớn, đầu ra sản phẩm chưa ổn định, dẫn đến hiệu quả hoạt động bị hạn chế. Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX dịch vụ chăn nuôi Thái Sơn (huyện Kiến Thụy) Đồng Thị Doanh cho biết, trung bình mỗi ngày, HTX cung cấp hơn 1 tấn nông sản rau, củ, quả, thịt lợn, thủy sản… ra thị trường. Song vì không có trụ sở, sản phẩm thu hoạch không có nơi sơ chế, mặt khác, do không có tài sản bảo đảm, HTX chỉ được vay vốn tín chấp, không thể vay thế chấp, việc tiếp cận các chính sách tín dụng gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, HTX mong muốn các cơ quan chức năng chung tay, tạo điều kiện bố trí để HTX thuê địa điểm lâu dài, yên tâm đầu tư nhà sơ chế, chế biến nông sản đáp ứng yêu cầu mở rộng thị trường, tạo đầu ra ổn định.

Hướng dẫn cụ thể trình tự, thủ tục

Phó chủ tịch Thường trực Liên minh HTX thành phố Nguyễn Hữu Đạo cho biết, năm 2024, Liên minh HTX thành phố tổng hợp 5 ý kiến của các đơn vị và báo cáo thành phố chỉ đạo Sở Tài nguyên- Môi trường tiếp nhận xử lý. Kết quả, có 1 HTX đủ điều kiện để cấp GCNQSDĐ và 4 HTX được hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ. Liên minh HTX thành phố cũng phối hợp tiếp nhận, hướng dẫn 24 HTX có kiến nghị liên quan về hướng dẫn tiếp cận chính sách đất đai, môi trường, trình tự thủ tục về cấp đất, cho thuê đất…

Tháng 7 vừa qua, Liên minh HTX thành phố phối hợp Sở Tài nguyên- Môi trường tổ chức hội nghị chuyên đề “Chính sách đất đai đối với Hợp tác xã” với sự tham dự của 50 HTX, đơn vị thành viên. Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Tân Vũ (quận Hải An) Tạ Đình Kính cho biết, HTX đang sử dụng hơn 2.292 m2, thuộc khu vực ngoài phạm vi ranh giới điều chỉnh quy hoạch khu công nghiệp- đô thị Tràng Cát. Đơn vị đề nghị hướng dẫn thủ tục cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo diện tích đang quản lý, sử dụng. Theo đó, các đồng chí: Phạm Quang Thành, Trưởng Phòng Quản lý đất đai; Hà Quốc Việt, nguyên Quyền Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai (Sở Tài nguyên – Môi trường) trực tiếp thông tin, làm rõ các kiến nghị về cơ chế, chính sách trong lĩnh vực đất đai, hướng dẫn, tư vấn về quy trình, thủ tục, hồ sơ đề nghị cấp GCNQSDĐ và công khai số điện thoại để các HTX liên hệ. Trên cơ sở các kiến nghị, Liên minh HTX thành phố sẽ hướng dẫn, hỗ trợ các HTX, đơn vị thành viên làm việc, cung cấp hồ sơ cụ thể tới các sở, ngành, địa phương liên quan xem xét, giải quyết.

Tại Nghị quyết số 20 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 13 về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới; Nghị quyết số 106 của Chính phủ về phát triển HTX nông nghiệp trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới và mới đây, ngày 1-7-2024, Luật HTX 2023 bắt đầu có hiệu lực với nhiều điểm mới liên quan đến chính sách về đất đai giúp “cởi trói” về cơ chế cho các HTX. Tin rằng, với các Nghị quyết, chính sách của Đảng, Nhà nước cùng sự vào cuộc tích cực của chính quyền, các sở, ngành liên quan, các HTX trên địa bàn thành phố sẽ sớm gỡ khó về đất đai trong thời gian tới.