Nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế số, việc hỗ trợ các hộ sản xuất, HTX quảng bá, tiêu thụ sản phẩm trên sàn thương mại điện tử đang được triển khai tích cực, đạt kết quả bước đầu. Tuy nhiên, nhiều HTX chưa thực sự mặn mà với hình thức kinh doanh này do việc tiếp cận, tham gia các sàn thương mại điện tử hiện còn gặp nhiều khó khăn.
Yếu kỹ năng, thiếu nhân lực
Giám đốc HTX sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Thụy Hương (huyện Kiến Thụy) Nguyễn Thị Hà cho biết, từ cuối năm 2019, HTX tham gia sàn thương mại điện tử Postmart.vn của Tổng công ty Bưu điện Việt Nam với sản phẩm gạo ruộng rươi, gạo đỏ. Đây là sàn giao dịch mua bán các sản phẩm đặc sản, đặc trưng vùng miền của Việt Nam. Qua hơn 2 năm tham gia sàn, HTX có cơ hội quảng bá, giới thiệu sản phẩm rộng rãi ra thị trường, tìm kiếm đối tác kinh doanh ngoài địa bàn thành phố. Tuy nhiên, kinh doanh ở quy mô nhỏ, khả năng tài chính hạn hẹp, HTX chưa mở rộng được hệ thống đại lý ở các tỉnh, thành phố khác nên thời gian giao – nhận sản phẩm tới khách hàng thường chậm; giá sản phẩm tới tay người tiêu dùng cũng cao hơn so với mua tại HTX do cộng thêm chi phí vận chuyển đường dài, dẫn đến sản phẩm của HTX tuy chất lượng tốt nhưng khó cạnh tranh về giá so với sản phẩm cùng loại của các nhà cung cấp, sản xuất lớn.
Bên cạnh đó, theo phản ánh của một số HTX, các HTX đang yếu về quy trình, kỹ năng đưa sản phẩm lên sàn và thiếu nhân lực đảm nhận nhiệm vụ này. Để đăng tải, cập nhật thông tin sản phẩm lên sàn bảo đảm đầy đủ, hấp dẫn, có thể cạnh tranh với sản phẩm cùng loại tốn khá nhiều thời gian, công sức, đòi hỏi nhân viên HTX phải biết các ứng dụng: quay, chụp, dựng hình, lồng ghép âm thanh, sản xuất các video giới thiệu quy trình sản xuất, chất lượng sản phẩm. Gian hàng trên không gian ảo cũng cần được làm mới từng ngày sao cho thật thu hút, mở rộng tương tác với khách hàng để dù không nhìn, sờ tay trực tiếp nhưng khách hàng hoàn toàn tin tưởng mua sản phẩm. Những công việc này, hiện rất ít HTX có người thành thạo. Phần lớn thành viên của các HTX, đặc biệt là HTX nông nghiệp hiện nay ở độ tuổi 40-50, quen với việc sản xuất, ít tiếp cận với các ứng dụng công nghệ, không am hiểu nhiều về thương mại điện tử. Vì vậy, có tình trạng HTX đưa nông sản lên sàn nhưng việc duy trì gian hàng, tiếp cận khách hàng kém hiệu quả. Tuy chưa có thống kê toàn thành phố, nhưng thực tế, doanh thu từ kinh doanh qua nền tảng này ở những HTX đã tham gia đạt khá thấp, chỉ chiếm khoảng 8-10% tổng doanh thu.
Có trường hợp, ở một số HTX có nhu cầu đăng ký tham gia các sàn thương mại điện tử, song vì chưa được tập huấn, hỗ trợ tiếp cận nên việc đăng ký thông tin, tạo tài khoản gặp vướng, chưa đăng ký thành công. Các HTX cũng băn khoăn, trong chương trình hỗ trợ, các HTX, hộ sản xuất tham gia sàn Voso.vn của Tổng công ty CP Bưu chính Viettel và Postmart.vn của Tổng công ty Bưu điện Việt Nam đang được hỗ trợ miễn phí dịch vụ. Như vậy, đồng nghĩa khi hết hỗ trợ, các HTX, hỗ sản xuất sẽ phải gánh thêm phí duy trì dịch vụ?!
Tập trung hướng dẫn kỹ năng, hỗ trợ giảm chi phí
Trước khó khăn của các HTX, hộ sản xuất khi tham gia sàn thương mại điện tử, các địa phương, nhất là các sở, đơn vị liên quan được thành phố giao nhiệm vụ trong triển khai chương trình hỗ trợ đưa hộ sản xuất, HTX lên sàn thương mại điện tử gồm: Thông tin và Truyền thông, Nông nghiệp – Phát triển nông thôn, Hội Nông dân, Liên minh HTX và doanh nghiệp, Bưu điện thành phố…đang tích cực triển khai các giải pháp nhằm hỗ trợ HTX, hộ sản xuất tháo gỡ. Phó giám đốc Bưu điện thành phố Đoàn Trung Tuyến cho biết, trong năm 2022, đơn vị sẽ phối phợp chặt chẽ với Sở Nông nghiệp – Phát triển nông thôn, Hội Nông dân, Liên minh HTX và doanh nghiệp thành phố tổ chức các hội nghị tuyên truyền tới HTX về lợi thế bán hàng trên các sàn thương mại điện tử. Từ đó, giúp các HTX thay đổi nhận thức, dành nguồn lực đầu tư thích đáng cho việc phát triển kênh bán hàng này.
Bên cạnh đó, năm 2022, Bưu điện đặt mục tiêu rà soát, thu thập thông tin của khoảng 60 nghìn HTX, hộ sản xuất để cập nhật, tạo tài khoản, đưa các sản phẩm của hộ sản xuất, HTX giới thiệu, giao dịch trên sàn thương mại điện tử của Bưu điện. Đồng thời, phối hợp tổ chức các hội nghị tập huấn, hướng dẫn, đào tạo kỹ năng, nghiệp vụ cơ bản về đăng thông tin sản phẩm, tương tác với khách hàng, duy trì gian hàng bán sản phẩm trên sàn cho nhân viên các HTX, hộ sản xuất. Đặc biệt, Bưu điện sẽ phát triển ít nhất 1 cộng tác viên, đại lý bán sản phẩm, dịch vụ của Vietnam Post tại các xã, phường, thị trấn trên địa bàn thành phố, xa hơn là các tỉnh, thành phố khác của cùng hệ thống Bưu điện Việt Nam; xây dựng các gói sản phẩm, dịch vụ vận chuyển hàng hóa ưu đãi giảm giá đối với các tổ hợp tác, HTX, hộ sản xuất nhằm giải quyết khó khăn về chi phí, vận chuyển sản phẩm tới khách hàng. Cho đến nay, việc thu phí dịch vụ tham gia sàn thương mại điện tử đối với các hộ sản xuất, HTX khi tham gia sàn Voso.vn và Postmart.vn chưa có văn bản quy định, trước mắt là tập trung hỗ trợ miễn phí cho các HTX, hộ sản xuất.
Về phía Liên minh HTX và doanh nghiệp thành phố sẽ tiếp tục khuyến khích, hỗ trợ các HTX đổi mới tư duy kinh doanh, đẩy mạnh sản xuất theo tiêu chuẩn sạch, xây dựng mã truy xuất nguồn gốc. Qua đó, giúp các HTX, hộ sản xuất nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng, nâng cao sức cạnh tranh khi tham gia các sàn thương mại điện tử.
Ngọc Lan (Báo Hải Phòng)
