Công tác thu gom, xử lý rác thải tại phần lớn các xã trên địa bàn thành phố hiện do các HTX đảm nhận. Tuy nhiên, việc duy trì dịch vụ này của các HTX đang gặp nhiều khó khăn do thiếu kinh phí hoạt động…
Kinh phí hoạt động eo hẹp
Theo Liên minh HTX và doanh nghiệp thành phố, toàn thành phố hiện có 3 HTX chuyên về dịch vụ môi trường và hơn 30 HTX có dịch vụ môi trường. Xác định lĩnh vực vệ sinh môi trường là dịch vụ công ích, được các HTX triển khai nhằm hỗ trợ địa phương nên các đơn vị không đặt yêu cầu về lợi nhuận. Tuy nhiên thực tế ở một số HTX hiện nay, việc thu phí dịch vụ theo quy định và tỷ lệ hộ dân nộp phí thấp; trong khi đó chi phí HTX thuê đơn vị vận chuyển, xử lý hoặc đầu tư công nghệ xử lý rác tại chỗ lớn. Nguồn thu không đủ bù chi, kinh phí hoạt động eo hẹp khiến các đơn vị gặp khó khăn trong duy trì dịch vụ.
Tại HTX dịch vụ nông nghiệp Kênh Giang (huyện Thủy Nguyên), Phó giám đốc HTX Đỗ Văn Ảnh cho biết, đảm nhận công tác thu gom rác trên địa bàn xã, bình quân HTX chi phí khoảng 105 triệu đồng/tháng gồm: trả lương 6 lao động; thuê Công ty CP thương mại và dịch vụ kho vận Phú Hưng vận chuyển, xử lý và mua sắm phương tiện thu gom, dụng cụ lao động…Từ tháng 4-2018 đến nay, giá thuê Công ty CP thương mại và dịch vụ kho vận Phú Hưng vận chuyển, xử lý rác thải tăng từ 70 nghìn đồng/xe dung tích 0,5 m3 lên 180 nghìn đồng/xe. Trong khi đó, phí dịch vụ HTX thu không tăng, tổng thu khoảng 75 triệu đồng/tháng, có tháng không đạt mức trên do nhiều hộ dân không nộp. Trước đây, dịch vụ môi trường trên địa bàn xã do Công ty CP môi trường Thanh Xuân đảm nhận, nhưng do không có lợi nhuận, doanh nghiệp bỏ. UBND xã giao HTX đảm nhận, hỗ trợ HTX 105 triệu đồng/năm từ nguồn thành phố hỗ trợ các huyện kinh phí vận chuyển rác thải. Dù vậy, số thu từ dịch vụ không đủ bù chi. HTX hoạt động duy nhất lĩnh vực này nên không có nguồn bù đắp, khó duy trì.
Đây cũng là thực tế tại HTX Lê Hồng Phong (huyện An Dương). Là địa bàn có nhiều công nhân ở trọ, làm việc tại Khu công nghiệp An Dương, Khu công nghiệp Tràng Duệ, lượng rác thải tại xã Hồng Phong hiện tăng gấp 1,5 lần so với năm 2019. Khối lượng rác tăng, HTX vất vả hơn, nhưng mức thu phí và tỷ lệ hộ dân nộp thấp, chỉ đạt khoảng 80% tổng số hộ. HTX chi phí khoảng 120 triệu đồng/tháng. Với số thu đạt hơn 80 triệu đồng/tháng, cộng với nguỗn hỗ trợ từ UBND xã, để duy trì hoạt động, HTX phải trích lợi nhuận từ dịch vụ điện, quản lý chợ để bù đắp chi phí khoảng 200 triệu/năm. Ông Nguyễn Văn Hạn, Phó giám đốc HTX Lê Hồng Phong cho biết, thu không đủ bù chi, để duy trì dịch vụ đã là cố gắng rất lớn của HTX, chưa nói đến việc đầu tư phương tiện, cải tiến, nâng cao chất lượng dịch vụ. Kinh phí hoạt động eo hẹp dẫn đến quyền lợi người lao động làm việc trực tiếp ở lĩnh vực vệ sinh môi trường tại HTX chưa được đáp ứng tốt, điều kiện làm việc vất vả,…
Mong cơ chế hỗ trợ đồng bộ
Thực tế dịch vụ vệ sinh môi trường của các HTX góp phần tích cực giải quyết việc thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt ở khu vực nông thôn, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khỏe người dân. Thành phố có chủ trương khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia và có cơ chế hỗ trợ kinh phí cho các đơn vị thu gom, xử lý rác thải. Do đó, trước những vướng mắc, khó khăn thực tế trong hoạt động của các HTX đảm nhận dịch vụ môi trường hiện nay rất cần được thành phố và chính quyền các địa phương quan tâm, có giải pháp, cơ chế hỗ trợ đồng bộ để tháo gỡ.
Các HTX đảm nhận dịch vụ vệ sinh môi trường ở các huyện ven đô, có tốc độ đô thị hóa nhanh như: An Dương, Thủy Nguyên…đề xuất thành phố, HĐND các huyện xem xét nâng mức phí thu dịch vụ môi trường phù hợp với tình hình thực tế, giúp các HTX giảm bớt chênh lệch giữa thu và chi. Cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức của người dân về công tác bảo vệ môi trường, tạo sự đồng thuận trong nhân dân về đóng góp đầy đủ phí dịch vụ môi trường. Ưu tiên dành nguồn kinh phí thành phố hỗ trợ các địa phương để thực hiện công tác thu gom, xử lý rác thải cho các HTX. Đồng thời, các HTX có dịch vụ môi trường mong muốn chính quyền các địa phương quan tâm hướng dẫn các đơn vị tiếp cận, thụ hưởng chính sách ưu đãi của nhà nước đối với lĩnh vực kinh doanh dịch vụ công ích.
Ngoài chờ đợi cơ chế hỗ trợ từ thành phố, chính quyền các địa phương, thiết nghĩ các HTX hoạt động chuyên về dịch vụ môi trường cũng cần chủ động mở rộng hoạt động, phát triển đa ngành, lĩnh vực kinh doanh dịch vụ, có thêm nguồn thu, bảo đảm duy trì hoạt động ổn định, nâng cao chất lượng đời sống người lao động./.
Lan Anh (Báo Hải Phòng)
